Tvö íslensk vikublöð

Íslendingar í Norður-Ameríku þurftu ekki að bíða lengi eftir nýju blaði á íslensku. Innan við tveimur árum eftir að Leifur sigldi í strand var útgáfa hafin á tveimur slíkum. Þegar hér er komið sögu var Winnipeg orðin „íslenska höfuðborg“ Norður-Ameríku. Velgengni blaðanna tveggja, Heimskringlu og Lögbergs, sem bæði voru með bækistöðvar þar, er til marks um þetta.

Stefan Jonasson, ritstjóri dagblaðsins Lögberg-Heimskringla, greinir frá því hvernig blöðin tvö, Heimskringla og Lögberg, urðu til. Hægt er að hlusta á viðtalið og lesa það í íslenskri þýðingu.

Gömul arkitektateikning af þriggja hæða múrsteinsbyggingu með áletruninni THE COLUMBIA efst á húsinu. Fáni blaktir á þakinu, og íslenska áletrunin Stórhýsi Lögbergs gefur til kynna að byggingin hafi verið ætluð sem höfuðstöðvar Lögbergs.

„The Columbia“, fyrrum höfuðstöðvar Lögbergs

Í upphafi komu Heimskringla og Lögberg út vikulega. Á tíunda áratug 19. aldar fóru þau bæði úr fjórum og upp í átta síður. Blöðin höfðuðu til ólíkra hópa innan íslenska samfélagsins í Vesturheimi. Sú staðreynd að þau lifðu bæði af er til vitnis um fjölbreytileika meðal íslensku innflytjendanna í málefnum tengdum stjórnmálum, trú og félagslegum áherslum.

Svarthvít ljósmynd af tveimur tveggja hæða byggingum frá upphafi 20. aldar. Byggingin til vinstri hefur fimm mjó glugga og stórt skilti þar sem stendur Heimskringla. Byggingin til hægri líkist meira íbúðarhúsi með verönd á jarðhæð og svölum á annarri hæð.

Höfuðstöðvar Heimskringlu á Sherbrook Street

Stefan Jonasson ber saman ólíkan lesendahóp blaðanna tveggja, Heimskringlu og Lögbergs. Hægt er að hlusta á viðtalið og lesa það í íslenskri þýðingu.

Forsíða Heimskringlu frá 18. janúar 1888, merkt “New Year’s Polyglot Number.” Síðan er þétt prentuð í dálkum með texta á íslensku og ensku. Í miðjunni er áprentuð mynd sem ber heitið Interior of the Agricultural Temple at the Antwerp International Exhibition og sýnir glæsilega byggingarlist undir hvelfdu þaki.

Nýárs polyglot númer Heimskringlu, gefið út í Winnipeg 5. janúar, 1888

Blöðin tvö komu til móts við þarfir íslenskra innflytjenda sem dreifðust út um alla Norður-Ameríku. Blöðin tvö styrktu sjálfsmynd og sameiningkraft íslenska samfélagsins. Fjölbreytilegt efni í Heimskringlu og Lögbergi er einnig til marks um áhuga lesenda á ólíkum geirum menningar, stjórnmála og félagslegrar þátttöku í Norður-Ameríku.

Stefan Jonasson ræðir hlutverk blaðanna tveggja, Heimskringlu og Lögbergs, innan Íslendingasamfélagsins í gegnum tíðina. Hægt er að hlusta á viðtalið og lesa það í íslenskri þýðingu.

Heimskringla og Lögberg áttu eftir að ganga í gegnum miklar sviptingar og lesendahópur þeirra tók miklum breytingum í tímans rás. Síðar meir léku blöðin tvö einnig lykilhlutverk í umskiptum samfélagsins frá íslensku til ensku.

Fyrsta íslenska dagblaðið Fréttir á Nýja-Íslandi