Menning á milli mála

Íslensk þýðing á fyrsta erindi ljóðsins “The Song My Paddle Sings” birt í Lögbergi

Íslenskir innflytjendur í Norður-Ameríku kunnu ekki aðeins að meta frumsaminn, íslenskan skáldskap heldur jafnframt bókmenntir í þýðingum. Frá upphafi birtu íslensk dagblöð og tímarit í Manitoba ljóð, sögur og ritgerðir sem þýddar voru úr öðrum málum. Síðla á níunda áratug 19. aldar fóru að koma út þýddar bækur.

Dagblöðin Heimskringla og Lögberg voru vettvangur fyrstu íslensku þýðinganna í bókarlengd sem birtust í Manitoba. Frá upphafi var „Bókasafn Lögbergs“ fastur liður í útgáfu blaðsins. Bókasafnið samanstóð af þýðingum á framhaldssögum sem tóku yfir nokkur tölublöð og hægt var að klippa úr blaðinu í hverri viku, safna saman og binda í bók.

Fyrstu síður fyrstu bókar í Lögbergsbókasafninu

Fyrsta bókin í „Bókasafni Lögbergs“ samanstóð af efni sem birtist í fyrstu 82 tölublöðum blaðsins. Þegar efninu var safnað saman og bundið inn varð úr 491 blaðsíðna bók. Í safninu voru þrjár smásögur og skáldsaga: Smásögurnar voru eftir Charles Dickens, Mark Twain og Wilke Collins en skáldsagan nefndist Solomon’s Mine eftir H. Rider Haggard. Í byrjun marsmánaðar 1892 fylgdi Heimskringla í kjölfarið og hóf að prenta þýðingar sem framhaldssögur á sama hátt. Þannig varð „Sagnasafn Heimskringlu“ til.

Kápa Kóngsins í Gullá

Á næstu þrjátíu árum gáfu „Bókasafn Lögbergs“ og „Sagnasafn Heimskringlu“ samanlagt út um fjörutíu bindi hvort um sig. Sumar þessara bóka voru eftir höfunda sem enn eru kunnir í dag, svo sem Arthur Conan Doyle, Alexandre Dumas, Anthony Hope og Jules Verne. Aðrir hafa dottið úr tísku, svo sem Sylvanus Cobb yngri, Charles Garvice, Fergus Hume, W. W. Jacobs og Eugenie John.

Brjóstmynd af Margréti Benedictsson í Assiniboine Park í Winnipeg

Lögberg og Heimskringla voru ekki einu útgefendur bóka í Manitoba sem þýddar voru á íslensku. Margrét Benedictsson, ritstjóri tímaritsins Freyja, var einnig mikilvirkur þýðandi og útgefandi bóka, sem flestar — þó ekki allar — tengdust kvenréttinda- og jafnréttindabaráttunni: Lois Waisbrooker, Rosa Graul, Miriam Michelson, Bertha M. Clay og Sylvanus Cobb yngri eru meðal þeirra höfunda sem hún þýddi.

Íslendingar í Manitoba þýddu margvíslegar skáldsögur og efni af ýmsum toga. Markmiðið var vissulega að bjóða upp á áhugavert lesefni en þessar bækur voru einnig liður í því að viðhalda íslenskri tungu í Norður-Ameríku. Áherslan á enska og ameríska höfunda var þó engin tilviljun. Þýðingarnar léku mikilvægt hlutverk í þeirri viðleitni að hjálpa Íslendingum að aðlagast nýjum, enskumælandi menningarheimi. Í þessu tilliti voru þýddar bækur nytsamlegt tæki til að stuðla að aðlögun og inngildingu.

Kápur þriggja íslenskra tímarita