Koma Íslendinganna

Íslenskt innflytjendabæklingur frá árinu 1900 með titlinum Vestur Canada, prentaður á brúnum, áferðarmiklum pappír með skrautlegum ramma.

Íslensk bæklingur frá árinu 1900 sem kynnti Vestur-Kanada sem land tækifæranna fyrir landnema.

Á árabilinu 1870–1914 fluttust meira en 16,000 Íslendingar til Norður-Ameríku eða um 20% þjóðarinnar. Fjölmargar ástæður lágu að baki flutningunum: Útbreidd fátæk, sjúkdómar sem herjuðu á sauðfénað, Öskjugos árið 1875 og válynd veður sem fylgdu í kjölfarið. Í Vesturheimi vonuðust Íslendingar eftir frama og fjárhagslegum framgangi.

Arni Sigurdsson greinir frá komu fyrstu Íslendinganna til Vesturheims. Hægt er að horfa á viðtalið með íslenskum texta.

Gulnað sögulegt skjal skrifað á íslensku og ensku með titlinum “Samningur” (Contract) sem lýsir skilmálum um útflytningu frá Íslandi til Norður-Ameríku. Samningurinn skráir Svein Brynjólfsson og fjölskyldu hans, með dálkum fyrir nöfn, aldur og ferðakostnað. Textinn inniheldur lagaleg ákvæði og undirskriftir, með haus merktum Dominion Line og handskrifuðum athugasemdum meðfram jaðrinum.

Samningur um flutning frá Íslandi til Vesturheims

Íslendingarnir komu á skipum yfir Atlandshafið. Lestir og vagnar óku með þá um sléttur Norður-Ameríku, gufuskip ferjuðu þá yfir vötn og ár. Fyrstu vesturfararnir settust að í Wisconsin, Nebraska og Minnesota. Norðan landamæranna settust Íslendingar að í Nova Scotia og Ontario áður en þeir héldu vestur á bóginn. Að öllu samanlögðu voru það þó svæðin sem síðar voru kennd við Manitoba sem löðuðu að sér flesta landnema.

Stjórnvöld í Kanada reyndu að laða Íslendinga til nýlendunnar sem síðar var nefnd Nýja-Ísland með loforðum um jarðnæði og betra líf. Aukinn straumur evrópskra innflytjenda auðveldaði kanadískum stjórnvöldum að stækka landnemabyggðir til vesturs.

Salome Johnson lýsir ferð fjölskyldunnar frá Íslandi til Norður-Ameríku. Hægt er að horfa á viðtalið með íslenskum texta.

Prentuð síða úr íslensku almanaki með titlinum Almanak, gefið út í Winnipeg, Kanada, árið 1903. Textinn er miðjusettur og prentaður með sérhlífuleturi. Fyrir neðan titilinn stendur fyrirsögnin Dufferin lávarður. Síðan inniheldur svarthvíta mynd af manni með stutt dökkt hár, yfirvaraskegg og snyrtilega klippt skegg, klæddum í háan kraga og jakka. Textinn í kringum myndina er á íslensku.

Dufferin lávarður

Landstjóri í Kanada, Dufferin lávarður, heimsótti Nýja-Ísland árið 1877. Hann ritaði: „Hefi ég ekki komið í nokkurt það hús eða þann bjálkakofa í bygðinni, sem ekki hefir að geyma bókasafn 20 til 30 bóka, hversu annars fátæklegt og fáskrúðugt sem húsið hefir verið að öðru leyti innan veggja.“ Íslendingar voru gjarnan með prentaðar bækur eða handskrifuð handrit í fórum sínum er þeir komu vestur um haf. Þá og nú var bókmenntahefðin ófrávíkjanlegur þáttur í sjálfsmynd Íslendinga.

Landnemum á Nýja-Íslandi rann blóðið til skyldunnar að varðveita menningu, tungu og þjóðlega sjálfsmynd. Prentun íslenskra dagblaða lék veigamikið hlutverk í þeirri viðleitni. Þrátt fyrir bág kjör og margvísleg vandamál sem upp komu í byrjun, þar á meðal hina mannskæðu stórubólu, voru Vestur-Íslendingar staðráðnir í því að ná markmiðum sínum.

Handteiknað kort frá seint á 1800-árunum sem sýnir landnámssvæði íslenskra nýbyggja í kringum Winnipegvatn. Á kortinu eru númeruð svæði og handskrifuð nöfn sem merkja einstakar landspildur.

Handgert kort frá ofanverðri 19. öld sem sýnir bæi íslenskra landnema í Hnausabyggð en svo nefndist hluti af Nýja-Íslandi.

Fyrsta íslenska dagblaðið